Vervuiling van en vissterfte in de Schelde

Zoals we al aangaven in ons persbericht van 22 april 2020, wordt het Scheldestroomgebied sinds het Paasweekend getroffen door een grote verontreiniging. Ingevolge een dijkbreuk in een bezinkingsbekken van de suikerfabriek Téréos, gelegen nabij Thun Saint-Martin in Noord-Frankrijk,  werd  100.000 m³ spoelwater van bieten geloosd, waarvan een deel in de Schelde. De dagen daarop werd er massale vissterfte gerapporteerd in de plaatselijke pers en in de social media. Het Office français de la Biodiversité (OFB), de milieupolitie, nam maatregelen en er werd gerechtelijk onderzoek geopend naar de feiten in deze verontreiniging van het oppervlaktewater”.

Het Waarschuwings- en Alarmsysteem Schelde (WASS) is een communicatietool onder de overheden die bevoegd zijn voor het waterbeheer in het Scheldestroomgebied, een twintigtal jaar geleden tot stand gebracht door de Internationale Scheldecommissie, werd ingezet om informatie uit te wisselen en deze verontreiniging op te volgen.

Op 19 april 2020 werden sterk dalende zuurstofwaarden vastgesteld in de Schelde aan de Frans-Belgische grens in Bléharies. De afbraak van de bietenpulp door bacteriën veroorzaakt een hoog zuurstofverbruik, waardoor het watersysteem niet meer beschikt over de zuurstof die de levende aërobe organismen, dus niet alleen vissen, nodig hebben om te overleven. Het in de Schelde geloosde volume komt neer op meer dan 3000 standaard containers, of een dertigtal Olympische zwembaden, en deze massa bietenpulp verplaatst zich langzaam in de Schelde vanuit Noord-Frankrijk via Wallonië naar Vlaanderen .

Laat op de dag van 20 april 2020 wordt er enorme vissterfte waargenomen in Spiere-Helkijn. Er worden 4 pompen aangebracht bij de sluis van Herinnes. De Waalse diensten waarschuwen Vlaanderen en Nederland via het Waarschuwings- en Alarm Systeem voor de Schelde (WASS).

De Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) beslist op 21 april 2020 massaal tussen te komen door zuurstof toe te voegen aan het Scheldewater.  De VMM coördineert deze acties met De Vlaamse Waterweg, het Agentschap voor Natuur en Bos, het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek, de lokale diensten van Brandweer en Civiele Bescherming, Aquafin en Air Liquide. Op het traject tussen Oudenaarde en Gent werden acties ondernomen o.m. te Zingem, bij het sas van Asper, te Gavere, en te Semmerzake.  Door het inzetten van beluchters, het zuiveren van vervuild water en het toevoegen van extra water werd de vervuiling verdund, en kan massale vissterfte vanaf Oudenaarde vermeden worden.  Vrijwilligers in Wallonië en Vlaanderen hebben ook geholpen om de overlevende vissen over te zetten naar gezond water in de nabijheid. “We zijn hen daarvoor dankbaar dat ze dag en nacht beschikbaar waren om deze reddingsoperatie te volbrengen”, aldus Leon Dhaene, Secretaris-Generaal van de Internationale Scheldecommissie.

De vervuiling wordt voor Gent afgeleid via de Ringvaart naar het Kanaal Gent-Terneuzen.

De vissterfte deed zich vooral voor in Frankrijk en Wallonië, waar bijna de volledige vispopulatie werd gedecimeerd, en in Vlaanderen kon massale vissterfte worden voorkomen. Sporadisch kan de bevolking nog gestorven vissen ontwaren stroomafwaarts.  Jammer genoeg behoren daar soms unieke soorten toe, zoals een dode Elft die INBO kon ophalen ter hoogte van Avelgem.

De Franse autoriteiten, onder leiding van de heer Michel Lalande, prefect van Les Hauts de France en prefect van het department Nord, hebben een officiëel onderzoek bevolen.